Prokoško jezero

Prokoško jezero se nalazi na planini Vranici, Bosna i Hercegovina i glečerskog je porijekla, formirano kroz različite faze - od pleistocena do danas. Zbog toga pripada grupi jezera koja se popularno zovu - Gorske oči. Nalazi se na 1670 metara nadmorske visine. Od Fojnice je udaljeno 22 km. Asfaltni put vodi do sela Tocila, a zatim makadamski uz rječicu Jezernicu, Vlaški ravni i Hrid.

Vodom se puni iz podjezerskih i okolnih izvora na padinama Debelog brda, topljenjem snijega do kasno u proljeće i kišom u ostatku godine. Iznad samog jezera je najviši vrh Vranice - Nadkrstac, koji doseže 2112 m nadmorske visine. Jezerska kotlina je posljedica dominantnog ticaja tektonskih, fluvijalnih, kraških, gravitacionih i nivacionih procesa. Ima oblik kraške vrtače sa zakonomjernim stupnjevitim smanjenjem površina izmeđi izobata, slično kraškim vrtačama, od površine jezera do najveće dubine od 13 m.

U jezeru je još uvijek ostao endemični primjerak vodozemca - Raizerov triton (Triturus alpestris reiseri) koji u Bosni i Hercegovini obitava na većem broju lokaliteta. Osim tritona, u jezeru i oko njega moguće je pronaći i brojne druge biljne i životinjske vrste. Jezero je poribljeno kalifornijskom pastrmkom, što se pokazalo greškom, jer je ta vrsta ribe poznati predator i uništava tritona.

Oko jezera su brojne pastirske kolibe, pravljene od drveta, grupisane u katune (pastirska naselja). Mnogi mještani koliba koje okružuju jezero dolaze u proljetnim i ljetnim mjesecima ovdje čuvati stoku, brati plodove poput borovnica ili malina i raditi sir. Poneki i izdaju svoje kolibe turistima.

Zajedno sa okolinom, jezero je 1984 proglašeno regionalnim parkom prirode, te postalo zona stroge zaštite. U 2005. godini područje je uključeno u III kategoriju zaštićenih područja (spomenik prirode), prema kriterijima IUCN–a, kao i po kategorizaciji zaštićenih područja utvrđenih Zakonom o zaštiti prirode Federacije Bosne i Hercegovine. Zbog mnogobrojnih vikendica izgrađenih od 1960. god. narušen je pejzaž jezera. Vještačkim zahvatom na koritu otoke jezera, izdignut je nivo jezera, što može izazvati negativne posljedice za njegov daljnji razvoj.

Geografske koordinate: 43.957360235856896, 17.7546068536194